HASTA
HAKLARI VE SORUMLULUKLARI
İnsan, sadece insan olmasından dolayı doğuştan
bazı hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır. Hak kavramı evrensel bir
kavramdır. Kısaca hak; 'hukuk kurallarının kişilere tanıdığı yetki olarak
tanımlanabilir. İnsan hakları ilk kez 1215 yılında İngiltere'de tanınmıştır.
Resmi olarak 18. yüzyıl sonlarında Amerikan Haklar Bildirgesi ve 1789 Fransız
İnsan ve Vatandaş Hakları Evrensel Bildirgesi yayımlanmıştır. Birleşmiş
Milletlerin kurulmasıyla insan hakları evrensel hale gelmiştir. İnsan Hakları
Evrensel Beyannamesi yayınlandı. Buna göre; herkesin özgür, onurlu, hakları
bakımından eşit oldukları belirtilmektedir. İnsan haklarını kısaca; tüm
insanların her açıdan doğuştan eşit ve özgür olması diye tarif etmek mümkündür.
Söz konusu bu özgürlük, başkalarının haklarına saygılı olmak ve bu hakları
çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmiştir. Çeşitli insan hakları bulunmaktadır.
Hasta hakları da temel insan haklarından birisidir.
1) Hizmetten genel olarak
faydalanma:
Adalet ve Hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde
sağlık hizmetlerinden faydalanma. Irk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, felsefi
inanç, ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan hizmet alma hakkı vardır.
2) Bilgilendirme ve bilgi isteme:
Her türlü sağlık hizmetinin ve imkanının neler
olduğunu öğrenmeye ve sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya
yazılı isteme hakkı vardır.
3) Sağlık kuruluşunu ve personelini,
seçme ve değiştirme:
Sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve
seçtiği sağlık tesisinde verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, sağlık
hizmeti verecek vermekte olan tabiplerin ve diğer sağlık çalışanlarının
kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenmeye seçme ve değiştirmeye hakkı
vardır.
4) Mahremiyet: Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti almaya
hakları vardır.
5) Reddetme, durdurma ve rıza:
Tedaviyi reddetmeye, durdurulmasını istemeye,
tıbbi müdahalelerde rızasının alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten
faydalanmaya hakkı vardır.
6) Güvenlik: Sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya,
7) Dini vecibeleri yerine
getirebilme:
Sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve
idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı
vardır.
8) İnsani değerlere saygı
gösterilmesi, saygınlık görme ve rahatlık:
Saygı, itina ve ihtimam gösterilerek, güler
yüzlü, nazik, şefkatli bir ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış
gürültülü ve rahatsız edici bütün etkenler giderilmiş bir sağlık hizmeti almaya
hakkı vardır.
9) Ziyaret ve refakatçi bulundurma:
Sağlık tesislerince belirlenen usül ve esaslar
çerçevesinde ziyaretçi kabul etmeye ve mevzuatın ve sağlık tesisinin imkanları
ölçüsünde ve hekimin uygun görmesi halinde refakatçi bulundurmaya hakkı vardır
10) Müracaat, şikayet ve dava hakkı:
Haklarının ihlali halinde, mevzuat
çerçevesinde her türlü başvuru, şikayet ve dava hakkını kullanmaya hakkı
vardır.